10 hoogtepunten uit de Chinese muziek
door Frank Kouwenhoven 23 mrt. 2023 23 maart 2023
Chinese muziek: het is een wereld waar zelfs het oude vaak de glans van het nieuwe heeft. China-kenner Frank Kouwenhoven deelt zijn favorieten.
-
10 hoogtepunten uit de Chinese muziek
foto: Ly Win
10 hoogtepunten uit de Chinese muziek
foto: Ly Win
-
Frank Kouwenhoven
Frank Kouwenhoven
-
10 hoogtepunten uit de Chinese muziek
foto: Ly Win
10 hoogtepunten uit de Chinese muziek
foto: Ly Win
-
Frank Kouwenhoven
Frank Kouwenhoven
1
Gong Linna – Bei qing yu wang (Grief Stricken Desire) (2009)
‘Om stil van te worden. Loepzuivere zang, klassieke poëzie in af en toe hemelhoge, droeve klanken, een Chinees geschoolde zangeres in een lied van ‘Lao Luo’ (de Duitser Robert Zollitsch). Dat Gong Linna nog niet door westerse platenmaatschappijen is opgepikt: onbegrijpelijk!’
2
Tan Dun – On Taoism (1985)
Deze symfonische klassieker, met een sterrenrol voor de componist zelf als zangsolist, zette de ISCM Nieuwe Muziekdagen in Amsterdam 1989 compleet op zijn kop. Tongue-in-cheek vocale vrijbuiterij, een vleug Peking-opera en spannende, eruptieve orkestklanken.’
3
Wu Man (pipa) – Collage (2000)
‘Korte, uitbundige pipa-improvisatie door een van de beste vertolkers op deze viersnarige luit. Wu Man is bekend van samenwerkingen met onder meer het Kronos Quartet en Yo-Yo Ma’s Silk Road Ensemble.’
4
Pingsha Luoyan (Middeleeuwen)
‘Ofwel: Wilde ganzen strijken neer op de zandbank. Meditatieve solo voor de guqin, de zevensnarige citer. Onwerelds, mysterieus, doordrenkt met melancholie. Chinese blues met unieke timbres. Meestervertolker Dai Xiaolian geeft er een weidse adem aan.’
5
Yang Song – Phoenix Eye, Dragon Eye (2021)
‘Nee, die nieuwe muziekgolf uit China is nog niet voorbij. Dertiger Yang Song schreef dit stuk voor live video, elektronica en een solocello, die wordt bespeeld als een Chinese citer (compleet met klassieke plukgebaren). Ook visueel verrassend.’
6
Urna Chahar – Tugchi: Silaihuar (1999)
‘Deze zangeres uit Binnen-Mongolië vertolkt als geen ander de schitterende volksliederen uit haar geboorteregio: afwisselend hoog, ijl, diep en rauw. Haar beste werk dateert van rond de eeuwwisseling, maar ook nu geeft ze nog fraaie concerten.’
7
Deng Haiqiong – Memory, met jazzcombo (2023)
‘Jazz, Irish reels, bluegrass, Indiase raga’s, klassieke citerstukken, Deng Haiqiong uit Florida kan het allemaal. Haar zheng (25-snarige citer met bruggen) is duidelijk méér dan een vehikel voor statige Chinese folklore of hofmuziek.’
8
Youlan (‘De eenzame orchidee’, zesde eeuw)
‘Tot dusver het oudst bekende in notatie bewaard gebleven stuk uit de Chinese muziekhistorie. Het is een solo voor de geplukte citer, de guqin. Er zijn talloze (goede en matige) vertolkingen, die van Muka Fushimi behoort tot de betere.’
9
Liu Tianhua: Liang Xiao Yin - Beautiful Night (1928)
‘Warm stukje romantiek van de hand van een van China’s eerste twintigste-eeuwse componisten. Eenvoudig, puur, eerlijk. Hij schreef het als een solo voor de Chinese vedel. Yuan Zhi maakte in 1999 deze liefderijke bewerking voor strijkorkest.’
10
Wu Yuxia: Shimian maifu (‘Hinderlaag rondom’, pipa solo (achttiende eeuw)
‘Probeer eens op een simpele luit met vier snaren een complete veldslag uit te beelden. Kanonnenvuur, explosies, galopperende paarden, geschreeuw… Shimian maifu is een befaamde uitdaging voor pipavirtuozen.’
Bonustip
Wu Tong: Ballad of Blue Flowers (Lan Hua Hua Xu Shi Qu) (2004)
‘Een mooi voorbeeld van hoe de Chinese volksmuziek zich vernieuwt, en bijvoorbeeld versmeltingen aangaat met pop en rock, zoals in dit swingende volksliedje, energiek vertolkt door de in China nog altijd populaire zanger Wu Tong en de China Magpies.’
Wie is Frank Kouwenhoven?
Frank Kouwenhoven bestudeert sinds 1987 Chinese muziek. Met zijn partner, sinoloog Antoinet Schimmelpenninck (overleden in 2012), richtte hij in 1990 CHIME op, European Foundation for Chinese Music Research, een internationaal platform voor Chinese-muziekwetenschappers in Leiden. In 2005 was hij als adviseur nauw betrokken bij het Amsterdam China Festival, georganiseerd door Het Concertgebouw.
1
Gong Linna – Bei qing yu wang (Grief Stricken Desire) (2009)
‘Om stil van te worden. Loepzuivere zang, klassieke poëzie in af en toe hemelhoge, droeve klanken, een Chinees geschoolde zangeres in een lied van ‘Lao Luo’ (de Duitser Robert Zollitsch). Dat Gong Linna nog niet door westerse platenmaatschappijen is opgepikt: onbegrijpelijk!’
2
Tan Dun – On Taoism (1985)
Deze symfonische klassieker, met een sterrenrol voor de componist zelf als zangsolist, zette de ISCM Nieuwe Muziekdagen in Amsterdam 1989 compleet op zijn kop. Tongue-in-cheek vocale vrijbuiterij, een vleug Peking-opera en spannende, eruptieve orkestklanken.’
3
Wu Man (pipa) – Collage (2000)
‘Korte, uitbundige pipa-improvisatie door een van de beste vertolkers op deze viersnarige luit. Wu Man is bekend van samenwerkingen met onder meer het Kronos Quartet en Yo-Yo Ma’s Silk Road Ensemble.’
4
Pingsha Luoyan (Middeleeuwen)
‘Ofwel: Wilde ganzen strijken neer op de zandbank. Meditatieve solo voor de guqin, de zevensnarige citer. Onwerelds, mysterieus, doordrenkt met melancholie. Chinese blues met unieke timbres. Meestervertolker Dai Xiaolian geeft er een weidse adem aan.’
5
Yang Song – Phoenix Eye, Dragon Eye (2021)
‘Nee, die nieuwe muziekgolf uit China is nog niet voorbij. Dertiger Yang Song schreef dit stuk voor live video, elektronica en een solocello, die wordt bespeeld als een Chinese citer (compleet met klassieke plukgebaren). Ook visueel verrassend.’
6
Urna Chahar – Tugchi: Silaihuar (1999)
‘Deze zangeres uit Binnen-Mongolië vertolkt als geen ander de schitterende volksliederen uit haar geboorteregio: afwisselend hoog, ijl, diep en rauw. Haar beste werk dateert van rond de eeuwwisseling, maar ook nu geeft ze nog fraaie concerten.’
7
Deng Haiqiong – Memory, met jazzcombo (2023)
‘Jazz, Irish reels, bluegrass, Indiase raga’s, klassieke citerstukken, Deng Haiqiong uit Florida kan het allemaal. Haar zheng (25-snarige citer met bruggen) is duidelijk méér dan een vehikel voor statige Chinese folklore of hofmuziek.’
8
Youlan (‘De eenzame orchidee’, zesde eeuw)
‘Tot dusver het oudst bekende in notatie bewaard gebleven stuk uit de Chinese muziekhistorie. Het is een solo voor de geplukte citer, de guqin. Er zijn talloze (goede en matige) vertolkingen, die van Muka Fushimi behoort tot de betere.’
9
Liu Tianhua: Liang Xiao Yin - Beautiful Night (1928)
‘Warm stukje romantiek van de hand van een van China’s eerste twintigste-eeuwse componisten. Eenvoudig, puur, eerlijk. Hij schreef het als een solo voor de Chinese vedel. Yuan Zhi maakte in 1999 deze liefderijke bewerking voor strijkorkest.’
10
Wu Yuxia: Shimian maifu (‘Hinderlaag rondom’, pipa solo (achttiende eeuw)
‘Probeer eens op een simpele luit met vier snaren een complete veldslag uit te beelden. Kanonnenvuur, explosies, galopperende paarden, geschreeuw… Shimian maifu is een befaamde uitdaging voor pipavirtuozen.’
Bonustip
Wu Tong: Ballad of Blue Flowers (Lan Hua Hua Xu Shi Qu) (2004)
‘Een mooi voorbeeld van hoe de Chinese volksmuziek zich vernieuwt, en bijvoorbeeld versmeltingen aangaat met pop en rock, zoals in dit swingende volksliedje, energiek vertolkt door de in China nog altijd populaire zanger Wu Tong en de China Magpies.’
Wie is Frank Kouwenhoven?
Frank Kouwenhoven bestudeert sinds 1987 Chinese muziek. Met zijn partner, sinoloog Antoinet Schimmelpenninck (overleden in 2012), richtte hij in 1990 CHIME op, European Foundation for Chinese Music Research, een internationaal platform voor Chinese-muziekwetenschappers in Leiden. In 2005 was hij als adviseur nauw betrokken bij het Amsterdam China Festival, georganiseerd door Het Concertgebouw.
