7 muzikale outlaws
door Martijn Voorvelt 20 dec. 2024 20 december 2024
In de muziekwereld zijn het zijn soms niet de minsten die – al of niet terecht – in de cel terechtkomen of jaren in ballingschap moeten leven. We noemen er zeven.
1
Nicolaas Gombert: #metoo
De vooraanstaande polyfonist Gombert had een prestigieuze baan als ‘maître des enfants’ (kinderkoorleider) in de koninklijke kapel van Karel V – tot hij zich in 1640 vergreep aan een koorknaap en veroordeeld werd tot dwangarbeid in de galeien.
2
Carlo Gesualdo: dubbele moord
Componist Gesualdo, Prins van Venosa, betrapte zijn vrouw (tevens zijn nichtje) en haar minnaar op heterdaad en stak hen neer. Als edelman ontkwam hij aan straf, maar zijn verdere leven lang ging hij gebukt onder wroeging en zondebesef.
3
Lorenzo Da Ponte: geld en vrouwen
De librettist van onder anderen Mozart was een womanizer met een gat in zijn hand. Na verbanning uit Venetië vanwege ontvoering van een ‘vrouw van goede zeden’ noopte het ene faillissement na het andere hem van Oostenrijk naar Engeland te vluchten, en uiteindelijk naar de Verenigde Staten.
4
Aleksandr Aljabjev: moord
Deze Russische componist werd ondanks gebrek aan bewijs verbannen wegens moord. Zijn Derde strijkkwartet schreef hij in 1825 in gevangenschap.
5
Richard Wagner: verraad en schulden
Decennialang was Wagner op de vlucht voor schuldeisers. In Dresden raakte hij betrokken bij de Mei-opstand; om niet gearresteerd te worden voor verraad week hij uit naar Zürich, waar hij dertien jaar als vluchteling leefde.
6
Ethel Smyth: vandalisme
De Britse componist Ethel Smyth was ook een actief feministe. In 1910 werd ze lid van de Women’s Social and Political Union. Nadat ze met 108 andere leden werd gearresteerd vanwege het ingooien van ramen van politici, verbleef ze twee maanden in de gevangenis.
7
Henry Cowell: ‘morele verdorvenheid’
De Amerikaanse componist Henry Cowell werd in 1936 veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf omdat hij orale seks had bedreven met een jongen. Hij dirigeerde in San Quentin State Prison een gevangenenorkestje en kwam na vier jaar vrij.
1
Nicolaas Gombert: #metoo
De vooraanstaande polyfonist Gombert had een prestigieuze baan als ‘maître des enfants’ (kinderkoorleider) in de koninklijke kapel van Karel V – tot hij zich in 1640 vergreep aan een koorknaap en veroordeeld werd tot dwangarbeid in de galeien.
2
Carlo Gesualdo: dubbele moord
Componist Gesualdo, Prins van Venosa, betrapte zijn vrouw (tevens zijn nichtje) en haar minnaar op heterdaad en stak hen neer. Als edelman ontkwam hij aan straf, maar zijn verdere leven lang ging hij gebukt onder wroeging en zondebesef.
3
Lorenzo Da Ponte: geld en vrouwen
De librettist van onder anderen Mozart was een womanizer met een gat in zijn hand. Na verbanning uit Venetië vanwege ontvoering van een ‘vrouw van goede zeden’ noopte het ene faillissement na het andere hem van Oostenrijk naar Engeland te vluchten, en uiteindelijk naar de Verenigde Staten.
4
Aleksandr Aljabjev: moord
Deze Russische componist werd ondanks gebrek aan bewijs verbannen wegens moord. Zijn Derde strijkkwartet schreef hij in 1825 in gevangenschap.
5
Richard Wagner: verraad en schulden
Decennialang was Wagner op de vlucht voor schuldeisers. In Dresden raakte hij betrokken bij de Mei-opstand; om niet gearresteerd te worden voor verraad week hij uit naar Zürich, waar hij dertien jaar als vluchteling leefde.
6
Ethel Smyth: vandalisme
De Britse componist Ethel Smyth was ook een actief feministe. In 1910 werd ze lid van de Women’s Social and Political Union. Nadat ze met 108 andere leden werd gearresteerd vanwege het ingooien van ramen van politici, verbleef ze twee maanden in de gevangenis.
7
Henry Cowell: ‘morele verdorvenheid’
De Amerikaanse componist Henry Cowell werd in 1936 veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf omdat hij orale seks had bedreven met een jongen. Hij dirigeerde in San Quentin State Prison een gevangenenorkestje en kwam na vier jaar vrij.