Wat is col legno?

Hoe wordt col legno gebruikt?

Col legno betekent letterlijk ‘met het hout’ en duidt aan dat de snaren niet met het haar, maar met het hout van de strijkstok bespeeld moeten worden. Met het hout van de strijkstok kun je op de snaren slaan (col legno battuto) of over de snaren strijken (col legno tratto). Wanneer de stok boven de toets op de snaren landt klinkt het luider en lager dan wanneer de stok tussen de toets en de kam de snaren raakt.

Gustav Holsts 'Mars' uit The Planets, de eerste maten worden 'col legno battuto' gespeeld

Is col legno een nieuwe techniek?

Nee, al in de zeventiende eeuw werd – spaarzaam – col legno gebruikt door componisten als Biber en Farina. Haydn gebruikte het in 1779 in zijn Symfonie nr. 67 (laatste maten van het tweede deel). In de negentiende eeuw werd de techniek populairder. Berlioz gebruikte col legno voor het spookachtige geluid in de finale van zijn Symphonie fantastique. In de twintigste eeuw wordt de techniek ook in de lichte muziek gebruikt, bijvoorbeeld in de opening van Radioheads Burn the witch.

Col legno geeft een dun, ijzig en spookachtig geluid. De techniek veroorzaakt slijtage aan de strijkstok, daarom wordt bij langere passages soms een goedkopere stok gebruikt. Andere voorbeelden van gebruik van col legno:.

• Richard Strauss: Also sprach Zarathustra (col legno tratto, enkele maten tremolo)
• Arnold Schönberg: Strijktrio op. 45 (col legno tratto, met de stok op de kam en battuto)
• Astor Piazzolla: Primavera porteña (col legno batutto, de contrabas verzorgt de percussie)
• George Crumb: Black Angels (col legno tratto, in ‘Sounds of Bones and Flutes’)