Digitaal rondneuzen in de Concertgebouwbuurt
door Marlou van Rijn 16 dec. 2020 16 december 2020
De Concertgebouwbuurt is rijk aan geschiedenis. Slagwerker van het Concertgebouworkest Herman Rieken neemt geïnteresseerden mee op wandelingen vol mooie anekdotes – nu corona heerst alleen digitaal. Wandel mee met Herman.
Al negentien jaar is Herman Rieken slagwerker in het Concertgebouworkest. In die tijd heeft hij heel wat kennis vergaard over de geschiedenis van Gebouw en Orkest – met name die van de buurt rondom Het Concertgebouw. Vroeger woonden hier veel van zijn oud-collega’s – toen de huizenprijzen dat nog toelieten – maar ook veel dirigenten en componisten hadden hier een optrekje. Ook in de straatnamen komt de muziek terug. Obrecht, Van Bree, Verhulst, Ockeghem: componisten die niet iedereen nu nog kent, maar die in vroeger tijden een voorname rol hebben gespeeld.
Al jaren verzorgt Herman rondleidingen door de componistenbuurt. Al meanderend door de straten komen de mooiste verhalen en feitjes boven tafel. En af en toe een persoonlijke anekdote. Nu corona ons grotendeels binnenhoudt, kan dat gelukkig ook digitaal. Het is een initiatief van een commissie, bestaande uit musici en stafleden van het orkest, die sinds de eerste coronagolf alternatieve activiteiten bedenkt om het orkest naar het publiek te blijven brengen. Eén daarvan was bijvoorbeeld het collectief laten klinken van het Wilhelmus op Koningsdag, in juni 2020 onderwerp van deze rubriek.
Terug naar de straat, waar Preludium op veilige afstand met Herman meeliep.
Camera loopt… actie!
Winkelweemoed
Muziekwinkel Broekmans & Van Poppel was decennialang dé plek waar musici hun bladmuziek kochten. De winkel is lang gerund door een voormalig lid van het Concertgebouworkest, violist Karel van der Meer. Na vier jaar in het orkest vestigde hij zich als vioolbouwer aan de Van Baerlestraat. Zijn atelier bevond zich naast de winkel. Deze sloot zijn deuren in 2016.
Strijk en slag
Aan de Willemsparkweg 15 zit een beroemde vioolbouwer. In 1925 vestigde Max Möller zich hier, toevallig een oud-leerling van de hiernaast genoemde Karel van der Meer. De zaak van Möller is nog steeds een begrip; veel orkestleden hebben er nog steeds hun instrument in onderhoud of kopen er snaren. Herman Rieken koopt hier wel eens hars voor de strijkstok die hij als slagwerker soms gebruikt.
Residence Mengelberg
Willem Mengelberg, chef-dirigent van het Concertgebouworkest van 1895 tot 1945, woonde aan de Van Eeghenstraat 105 en de bovenste verdieping van 107, die via een deur binnendoor bereikbaar was. Dirigent-componist Julius Röntgen woonde in dezelfde straat. Diens kleinzoon vertelde Herman eens dat je aan Mengelbergs koets kon horen wanneer deze naar Het Concertgebouw vertrok.
Schatten
Mengelbergs huis stond, lag en hing bomvol curiosa, zoals antieke klokken, Delfts aardewerk, schilderijen, zilverwaren, Zwitserse kunst, en muziekinstrumenten. Bezoekers kregen altijd een trotse rondleiding langs zijn ‘schatten’. Hij had zelfs een aparte kamer voor zijn uitgebreide verzameling glaswerk.
Buitenspelen
Het Concertgebouworkest speelde vroeger ook buiten, in de voormalige tuin achter Het Concertgebouw. Wie geen toegangskaartje had, genoot buiten de sierlijke hekken mee. Toen het verkeer te luidruchtig werd, werd de tuin verkocht en de grond bebouwd.
Racebaan
Het Museumplein was vroeger niet zo groen als nu. Van 1953 tot en met 1997 lag er een twintig meter brede vierbaansweg – in de volksmond ‘de kortste snelweg van Nederland’.
Thuis
De rondleiding eindigt bij Gabriël Metsustraat 16, sinds 2019 het nieuwe onderkomen van het Concertgebouworkest.
Meer weten over de Concertgebouwbuurt? Bekijk de digitale rondleiding via concertgebouworkest.nl.nl/video concertgebouworkest.nl/nl/video of via YouTube.
Al negentien jaar is Herman Rieken slagwerker in het Concertgebouworkest. In die tijd heeft hij heel wat kennis vergaard over de geschiedenis van Gebouw en Orkest – met name die van de buurt rondom Het Concertgebouw. Vroeger woonden hier veel van zijn oud-collega’s – toen de huizenprijzen dat nog toelieten – maar ook veel dirigenten en componisten hadden hier een optrekje. Ook in de straatnamen komt de muziek terug. Obrecht, Van Bree, Verhulst, Ockeghem: componisten die niet iedereen nu nog kent, maar die in vroeger tijden een voorname rol hebben gespeeld.
Al jaren verzorgt Herman rondleidingen door de componistenbuurt. Al meanderend door de straten komen de mooiste verhalen en feitjes boven tafel. En af en toe een persoonlijke anekdote. Nu corona ons grotendeels binnenhoudt, kan dat gelukkig ook digitaal. Het is een initiatief van een commissie, bestaande uit musici en stafleden van het orkest, die sinds de eerste coronagolf alternatieve activiteiten bedenkt om het orkest naar het publiek te blijven brengen. Eén daarvan was bijvoorbeeld het collectief laten klinken van het Wilhelmus op Koningsdag, in juni 2020 onderwerp van deze rubriek.
Terug naar de straat, waar Preludium op veilige afstand met Herman meeliep.
Camera loopt… actie!
Winkelweemoed
Muziekwinkel Broekmans & Van Poppel was decennialang dé plek waar musici hun bladmuziek kochten. De winkel is lang gerund door een voormalig lid van het Concertgebouworkest, violist Karel van der Meer. Na vier jaar in het orkest vestigde hij zich als vioolbouwer aan de Van Baerlestraat. Zijn atelier bevond zich naast de winkel. Deze sloot zijn deuren in 2016.
Strijk en slag
Aan de Willemsparkweg 15 zit een beroemde vioolbouwer. In 1925 vestigde Max Möller zich hier, toevallig een oud-leerling van de hiernaast genoemde Karel van der Meer. De zaak van Möller is nog steeds een begrip; veel orkestleden hebben er nog steeds hun instrument in onderhoud of kopen er snaren. Herman Rieken koopt hier wel eens hars voor de strijkstok die hij als slagwerker soms gebruikt.
Residence Mengelberg
Willem Mengelberg, chef-dirigent van het Concertgebouworkest van 1895 tot 1945, woonde aan de Van Eeghenstraat 105 en de bovenste verdieping van 107, die via een deur binnendoor bereikbaar was. Dirigent-componist Julius Röntgen woonde in dezelfde straat. Diens kleinzoon vertelde Herman eens dat je aan Mengelbergs koets kon horen wanneer deze naar Het Concertgebouw vertrok.
Schatten
Mengelbergs huis stond, lag en hing bomvol curiosa, zoals antieke klokken, Delfts aardewerk, schilderijen, zilverwaren, Zwitserse kunst, en muziekinstrumenten. Bezoekers kregen altijd een trotse rondleiding langs zijn ‘schatten’. Hij had zelfs een aparte kamer voor zijn uitgebreide verzameling glaswerk.
Buitenspelen
Het Concertgebouworkest speelde vroeger ook buiten, in de voormalige tuin achter Het Concertgebouw. Wie geen toegangskaartje had, genoot buiten de sierlijke hekken mee. Toen het verkeer te luidruchtig werd, werd de tuin verkocht en de grond bebouwd.
Racebaan
Het Museumplein was vroeger niet zo groen als nu. Van 1953 tot en met 1997 lag er een twintig meter brede vierbaansweg – in de volksmond ‘de kortste snelweg van Nederland’.
Thuis
De rondleiding eindigt bij Gabriël Metsustraat 16, sinds 2019 het nieuwe onderkomen van het Concertgebouworkest.
Meer weten over de Concertgebouwbuurt? Bekijk de digitale rondleiding via concertgebouworkest.nl.nl/video concertgebouworkest.nl/nl/video of via YouTube.