Wat is een Lied?

Waarom Lied met een hoofdletter?

Wanneer Lied met een hoofdletter geschreven wordt, wordt meestal verwezen naar het Duitse Lied voor zang en piano dat een bloeiperiode kende in de negentiende-eeuwse Romantiek.

Hoe is het Lied ontstaan?

De oorsprong van het Lied ligt bij de middeleeuwse minnezang, waarin troubadours zonder begeleiding de hoofse liefde bezongen. Rond 1400 ontstonden de eerste meerstemmige of polyfone Duitstalige liederen.

In de zeventiende eeuw kwamen liederen voor solostem begeleid door continuo in zwang. De opkomst van de boekdrukkunst maakte liederen populair bij welgestelde burgers, vaak met begeleiding van klavecimbel, spinet of gitaar. De begeleiding stond volledig in dienst van de melodie.

Aan het eind van de achttiende eeuw kreeg de begeleiding een meer onafhankelijke rol. In de negentiende eeuw, in de hoogtijdagen van de Romantiek, ontwikkelde de Liedkunst zich tot een van de belangrijkste muzikale genres. Dichtkunst en muziek (zang en piano) smolten samen tot de ‘allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’.

Bekende Liedcomponisten

Beethoven componeerde verschillende liederen, zijn favoriete dichter was Goethe. Hij was de eerste die met An die ferne Geliebte een echte liederencyclus schreef. Schubert is de meest bekende Liedcomponist, met meer dan 600 liederen op zijn naam, waaronder bekende cycli als Winterreise en Die schöne Müllerin.

Andere bekende Liedcomponisten in de negentiende eeuw zijn Schumann, Mendelssohn en Brahms.

Het Lied in de twintigste eeuw

Rond 1900 ontstond het orkestlied. Met het orkest als begeleiding van de zangstem werd het Lied geschikt voor grote zalen. Mahler was een meester in het genre; in 1906 dirigeerde hij bij het Concertgebouworkest voor het eerst zijn liederencyclus Des Knaben Wunderhorn. Inmiddels heeft het orkest dit werk al 63 keer uitgevoerd.

Na de Eerste Wereldoorlog waren de hoogtijdagen van het Lied voorbij. Strauss componeerde in 1948 zijn Vier letzte Lieder, een passende titel.