Wie is Maurice Ravel?
Maurice Ravel
componist
Maurice Ravel (1875-1937) is een van de bekendste Franse componisten uit zijn tijd, vooral dankzij de Boléro. Samen met Claude Debussy vertegenwoordigd hij het muzikaal impressionisme, met klankkleur en sfeergevoel als belangrijkste uitgangspunten.
Jonge jaren
Joseph Maurice Ravel werd op 7 maart 1875 geboren als zoon van een Zwitserse vader en een Baskische moeder in Ciboure, nabij de Spaanse grens. Van zijn band met Spanje zou hij nog vaak getuigen in zijn composities.
Hoewel hij geen wonderkind was getuigde Ravel al jong van grote muzikale begaafdheid. Op zijn veertiende werd hij toegelaten tot het Parijs Conservatorium, maar zijn eerste jaren daar verliepen niet soepel: Ravel was volgens de (overwegend conservatieve) docenten te eigenzinnig en boekte te weinig vorderingen als pianist. Steun kreeg hij evenwel van Gabriel Fauré en André Gédalge, die hem onder hun hoede namen.
Even vormend was zijn kennismaking, als 14-jarige, met Russische muziek (vooral die van Rimsky-Korsakov) en Javaanse gamelanmuziek. Beide hoorde hij tijdens de Wereldtentoonstelling in 1889. De combinatie van gedegen, klassiek vormbesef en exotiek werd kenmerkend voor zijn componeerstijl.
Prix de Rome en Debussy
In 1905 werd Ravel voor de vijfde maal gepasseerd door de jury van de Prix de Rome, de meest prestigieuze prijs voor jonge componisten. De commotie daarover vergrootte de belangstelling voor zijn muziek.
Tezelfdertijd blonk hij uit met fantasievolle pianocomposities, deels geïnspireerd door zijn vriendschap met de Spaanse pianovirtuoos Ricardo Viñes. Van die pianostukken maakte hij ook briljante orkestversies, waarbij hij voortbouwde op de geraffineerde instrumentatiekunst van Rimsky-Korsakov.
-
Maurice Ravel
Maurice Ravel
-
Maurice Ravel viert zijn verjaardag
met o.a. George Gershwin (r.), New York City, 1928.
Maurice Ravel viert zijn verjaardag
met o.a. George Gershwin (r.), New York City, 1928.
-
Maurice Ravel
Maurice Ravel
-
Maurice Ravel viert zijn verjaardag
met o.a. George Gershwin (r.), New York City, 1928.
Maurice Ravel viert zijn verjaardag
met o.a. George Gershwin (r.), New York City, 1928.
Vaak werd zijn componeerstijl vergeleken met die van Debussy, een componist die hij wel bewonderde maar niet als geestverwant beschouwde. Anders dan Debussy was Ravel een tyisch stadse componist, meer geïnteresseerd in cultuur en techniek dan in natuur. Door zijn sterke hang naar precisie en perfectie betichtten verscheidene critici hem van ‘onechtheid’ en ‘kunstmatigheid’, waarop Ravel antwoordde: ‘Ik ben van nature kunstmatig.’
Oorlog en jazz
Ter promotie van zijn eigen muziek en die van tijdgenoten (waaronder Erik Satie) richtte hij in 1909 de Société Musicale Indépendente op. Een opdracht van impresario Sergej Diaghilev leidde tot zijn grootschaligste compositie, het ballet Daphnis et Chloë.
Bij het uitbreken van de oorlog in 1914 diende hij vrijwillig in het leger als chauffeur. Oorlogstragiek en het overlijden van zijn moeder in 1917 raakten hem zeer, maar wierpen geen schaduw over zijn muziek.
Tot ieders verbazing weigerde hij in 1920 een hoge officiële Franse onderscheiding op principiële gronden; acht jaar later accepteerde hij evenwel een eredoctoraat van de Oxford University. Hij was inmiddels een componist van wereldfaam en maakte toernees door Europa en Amerika.
‘Ik ben van nature kunstmatig’
Ook zijn muziek uit die periode werd steeds ‘internationaler’, met kleuringen van Weense walsen, zigeunermuziek, Aziatische muziek en jazz. De twee pianoconcerten (waarvan één voor de linkerhand) uit 1930-31 zitten vol bigband-achtige jazzeffecten.
Laatste jaren
Na een auto-ongeluk in 1932 manifesteerden zich steeds duidelijker tekenen van een hersenziekte die hem spoedig belette te componeren en zelfs te schrijven. Kort na een hersenoperatie in 1937 stierf Ravel, op 28 december.
De villa Belvedère buiten Parijs, waar hij sinds 1921 woonde met zijn katten en een huishoudster, is tegenwoordig een Ravel-museum.
Vaak werd zijn componeerstijl vergeleken met die van Debussy, een componist die hij wel bewonderde maar niet als geestverwant beschouwde. Anders dan Debussy was Ravel een tyisch stadse componist, meer geïnteresseerd in cultuur en techniek dan in natuur. Door zijn sterke hang naar precisie en perfectie betichtten verscheidene critici hem van ‘onechtheid’ en ‘kunstmatigheid’, waarop Ravel antwoordde: ‘Ik ben van nature kunstmatig.’
Oorlog en jazz
Ter promotie van zijn eigen muziek en die van tijdgenoten (waaronder Erik Satie) richtte hij in 1909 de Société Musicale Indépendente op. Een opdracht van impresario Sergej Diaghilev leidde tot zijn grootschaligste compositie, het ballet Daphnis et Chloë.
Bij het uitbreken van de oorlog in 1914 diende hij vrijwillig in het leger als chauffeur. Oorlogstragiek en het overlijden van zijn moeder in 1917 raakten hem zeer, maar wierpen geen schaduw over zijn muziek.
Tot ieders verbazing weigerde hij in 1920 een hoge officiële Franse onderscheiding op principiële gronden; acht jaar later accepteerde hij evenwel een eredoctoraat van de Oxford University. Hij was inmiddels een componist van wereldfaam en maakte toernees door Europa en Amerika.
‘Ik ben van nature kunstmatig’
Ook zijn muziek uit die periode werd steeds ‘internationaler’, met kleuringen van Weense walsen, zigeunermuziek, Aziatische muziek en jazz. De twee pianoconcerten (waarvan één voor de linkerhand) uit 1930-31 zitten vol bigband-achtige jazzeffecten.
Laatste jaren
Na een auto-ongeluk in 1932 manifesteerden zich steeds duidelijker tekenen van een hersenziekte die hem spoedig belette te componeren en zelfs te schrijven. Kort na een hersenoperatie in 1937 stierf Ravel, op 28 december.
De villa Belvedère buiten Parijs, waar hij sinds 1921 woonde met zijn katten en een huishoudster, is tegenwoordig een Ravel-museum.
Bijgewerkt op maandag 26 augustus 2019