Muziek zoekt wetenschap
door Erwin Roebroeks 08 apr. 2021 08 april 2021
De wetenschap staat nooit stil – ook in de muziek niet. In Preludium duiken we de nieuwste onderzoeken op. Deze maand: wat kan de wetenschap leren van de muziek? En omgekeerd?
Muziek en wetenschap raken steeds meer bij elkaar betrokken. Was het tot nu toe vooral de wetenschap die de muziek had als onderzoeksobject, de huidige tendens is dat de muziekwereld de wetenschap actief benadert. Zo nam de philharmonie zuidnederland in 2018 het initiatief tot het Maastricht Centre for the Innovation of Classical Music (MCICM), een interdisciplinair onderzoekscentrum dat vernieuwingen in de klassiekemuzieksector ondersteunt.
Peter Peters, leider van het MCICM en bijzonder hoogleraar innovatie van klassieke muziek aan de Universiteit Maastricht, vergelijkt de rol van het orkest in dit verband met de rol die een academisch ziekenhuis speelt in medisch onderzoek.
Muziek en wetenschap raken steeds meer bij elkaar betrokken. Was het tot nu toe vooral de wetenschap die de muziek had als onderzoeksobject, de huidige tendens is dat de muziekwereld de wetenschap actief benadert. Zo nam de philharmonie zuidnederland in 2018 het initiatief tot het Maastricht Centre for the Innovation of Classical Music (MCICM), een interdisciplinair onderzoekscentrum dat vernieuwingen in de klassiekemuzieksector ondersteunt.
Peter Peters, leider van het MCICM en bijzonder hoogleraar innovatie van klassieke muziek aan de Universiteit Maastricht, vergelijkt de rol van het orkest in dit verband met de rol die een academisch ziekenhuis speelt in medisch onderzoek.
-
Muziek en wetenschap
Muziek en wetenschap
-
Muziek en wetenschap
Muziek en wetenschap
Ook Nationale Opera & Ballet ziet het belang van wetenschap in. Eerder startte de organisatie, naar een idee van toenmalig artistiek directeur Pierre Audi, het Opera Forward Festival, in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam – en zag daardoor het publiek drastisch verjongen. In 2019 riep Nationale Opera & Ballet aan dezelfde UvA de Pierre Audi-leerstoel voor muziektheater en opera in Nederland in het leven. Die wordt bekleed door oud-operamaker Nicholas Till, directeur van het Centre for Research in Opera and Music Theatre aan de University of Sussex.
De opera is uitgevonden door interdisciplinair onderzoek
Zo groeit het besef dat de muziek de wetenschap nodig heeft voor haar toekomst en dat interdisciplinair onderzoek de geëigende methode is. Nieuw is dat idee niet. De opera is een kunstvorm die is uitgevonden door interdisciplinair onderzoek. De Medici’s wilden van Florence het nieuwe Athene maken en gaven Vincenzo Galilei, vader van Galileo, de opdracht om uit te zoeken waaraan de klassieke Griekse tragedie moest voldoen om modern te zijn. Galilei bracht de knapste koppen van die tijd – onderzoekers en kunstenaars – samen om alles wat er tot dan toe over muziek, geluid en theater bekend was ter discussie te stellen.
Die ‘denktank’, de zogenoemde Camerata fiorentina, bracht Vincenzo Galilei’s baanbrekende geschrift Dialogo della musica antica et della moderna (1581) voort, en leidde tot Jacopo Peri’s Dafne, de eerste opera ooit. De onbedoelde uitkomst van het onderzoek was minstens zo grensverleggend. Volgens Galileo-expert Stillman Drake was de Camerata ‘ten minste gedeeltelijk verantwoordelijk voor de opkomst van de experimentele wetenschap, maar ook voor een geheel nieuwe benadering van theoretische wetenschap die we nu kennen als wiskundige natuurkunde’.
Dat maakt projecten als het MCICM en de Pierre Audi-leerstoel des te interessanter. Ze zijn er om de toekomst van de kunstvormen veilig te stellen, maar kunnen weleens minstens zo spannende ‘bijwerkingen’ hebben.
Ook Nationale Opera & Ballet ziet het belang van wetenschap in. Eerder startte de organisatie, naar een idee van toenmalig artistiek directeur Pierre Audi, het Opera Forward Festival, in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam – en zag daardoor het publiek drastisch verjongen. In 2019 riep Nationale Opera & Ballet aan dezelfde UvA de Pierre Audi-leerstoel voor muziektheater en opera in Nederland in het leven. Die wordt bekleed door oud-operamaker Nicholas Till, directeur van het Centre for Research in Opera and Music Theatre aan de University of Sussex.
De opera is uitgevonden door interdisciplinair onderzoek
Zo groeit het besef dat de muziek de wetenschap nodig heeft voor haar toekomst en dat interdisciplinair onderzoek de geëigende methode is. Nieuw is dat idee niet. De opera is een kunstvorm die is uitgevonden door interdisciplinair onderzoek. De Medici’s wilden van Florence het nieuwe Athene maken en gaven Vincenzo Galilei, vader van Galileo, de opdracht om uit te zoeken waaraan de klassieke Griekse tragedie moest voldoen om modern te zijn. Galilei bracht de knapste koppen van die tijd – onderzoekers en kunstenaars – samen om alles wat er tot dan toe over muziek, geluid en theater bekend was ter discussie te stellen.
Die ‘denktank’, de zogenoemde Camerata fiorentina, bracht Vincenzo Galilei’s baanbrekende geschrift Dialogo della musica antica et della moderna (1581) voort, en leidde tot Jacopo Peri’s Dafne, de eerste opera ooit. De onbedoelde uitkomst van het onderzoek was minstens zo grensverleggend. Volgens Galileo-expert Stillman Drake was de Camerata ‘ten minste gedeeltelijk verantwoordelijk voor de opkomst van de experimentele wetenschap, maar ook voor een geheel nieuwe benadering van theoretische wetenschap die we nu kennen als wiskundige natuurkunde’.
Dat maakt projecten als het MCICM en de Pierre Audi-leerstoel des te interessanter. Ze zijn er om de toekomst van de kunstvormen veilig te stellen, maar kunnen weleens minstens zo spannende ‘bijwerkingen’ hebben.