Oud & Nieuw

In november gingen we op tournee met onder andere de Negende symfonie van Gustav Mahler, een van de stukken die tot ons kernrepertoire behoren. Al meer dan honderd jaar spelen we deze symfonie uit precies dezelfde partijen. Het gaat om een eerste druk uit 1912 van Universal Edition Wien met daarin alle aantekeningen van onze illustere voorgangers. In de loop der tijd is het papier bruin uitgeslagen en de ooit ingeschreven streken zijn nauwelijks meer te ontcijferen. Tijd voor vernieuwing, dacht dirigent Daniel Harding, die zijn eigen partijen meebracht. Een ondertussen vierde druk met een aantal verbeteringen, zoals maatcijfers en hier en daar zelfs nieuw ontdekte noten. Hoera!

De geschiedenis spat van de bladzijden af

De set van Harding bleek volledig betekend te zijn met in andere orkesten beproefde tempoaanwijzingen en streken. Op zich heel fijn, want steeds stoppen om alles in te schrijven is heel storend voor het repetitieproces. Wel bracht het ons strijkers af en toe tot wanhoop, want onze eigen streken zitten zó ingebakken dat we constant op het verkeerde been werden gezet. Ook de lay-out is hier en daar anders. Even naar de dirigent kijken en je bent de weg kwijt omdat je op de verkeerde plaats op de pagina kijkt.

Om oud en nieuw op een ideale manier met elkaar te verenigen zouden we natuurlijk het beste zelf een nieuwe set aan kunnen schaffen om daar onze eigen aantekeningen in over te schrijven. Maar de oude partijen mogen niet weg, want de geschiedenis spat van de bladzijden af. Zo zag ik op een eerste fluitpartij van ­Mahlers Eerste symfonie de naam van voormalig eerste fluitist Jan Visser staan, voor een uitvoering in 1959. Hoe zou het toen geklonken hebben?

Een heel ander, veel schrijnender verhaal vertelt dan weer de in sierlijk handschrift geschreven naam Sal Poons, die in 1942 van deze partij een concert met het Joods Symfonie­orkest speelde. Ook die geschiedenis maakt deel uit van ons DNA.