Pianist Seong-Jin Cho: ‘Ik streef ernaar om muziek over te brengen in plaats van noten’

Het winnen van het befaamde pianoconcours in Warschau veranderde het leven van de jonge Zuid-Koreaanse pianist ingrijpend. ‘Ik was zelfs een beetje bezorgd over mijn toekomst’, hoor je hem zeggen in een online interview, maar die vrees was onnodig. Cho vestigde zich uiteindelijk in Berlijn en raakte volledig in zijn element als concertpianist, waarbij hij de hectiek van reizen, optredens en interviews in balans weet te houden met zijn rustige en bedachtzame persoonlijkheid.
Met geconcentreerde aandacht vertelt Cho over de herinnering aan zijn eerste ­optreden in Het Concertgebouw ruim acht jaar geleden, slechts één maand na het Chopin Concours. Als aanstormend talent was hij uitgenodigd om in de Essentials-serie van het Concertgebouworkest te soleren in het Piano­concert in G groot van Maurice Ravel, met Jakub Hrůša als dirigent. ‘Ik was heel nerveus, want ik voelde mij een totale beginneling. Als 21-jarige had ik nog nauwelijks met orkesten en dirigenten opgetreden, en het was mijn debuut in Amsterdam, met dat beroemde orkest in die beroemde zaal. Maar ik genoot ieder moment van de fantastische akoestiek en van de orkestklank met prachtig gespeelde blazerssolo’s, die heel belangrijk zijn in dat stuk. Het was voor mij een van de grootste gebeurtenissen vlak na het Chopin Concours.’

Cho keerde daarna nog enkele keren terug in Het Concertgebouw, zowel in de Grote als in de Kleine Zaal: hij gaf onder meer solo­recitals in de Meesterpianistenserie in 2017 en 2018, en soleerde in 2018 bij het European Union Youth Orchestra in Chopins Tweede pianoconcert in f klein. Een volgend recital en optredens met de Münchner Philharmoniker en het Orchestre Philharmonique du Luxembourg sneuvelden in de covid-periode, daardoor is het nu ruim vijf jaar geleden dat Cho in Amsterdam was te horen. Hij kijkt dan ook uit naar zijn komende optredens: ‘Ik verheug me erop weer die trap af te dalen, en zo’n mooie vleugel te bespelen, met de hulp van mijn favoriete pianotechnicus Michel Brandjes…’

Groei

En Cho zal dat ene pianoconcert spelen dat eerder zo belangrijk was in zijn leven. Maar is Chopins Eerste pianoconcert eigenlijk nog wel een uitdaging voor hem? ‘Ik heb het niet precies bijgehouden’, zegt hij lachend, ‘maar ik denk dat ik het al zo’n vijftig of zestig keer heb uitgevoerd. Direct na het Chopin Concours werd het al gauw een must, iedereen wilde dat ik het kwam spelen. Na een tijdje was ik daar een beetje teleurgesteld over, want ik wilde ook graag andere pianoconcerten uitvoeren, er is nog zoveel moois naast Chopin. Ik besloot zelfs om in mijn solorecitals even helemaal geen Chopin meer te spelen, ik stopte er gewoon mee!’

‘Ik denk dat ik het al zo’n vijftig of zestig keer heb uitgevoerd’

Gelukkig keerde het tij toen zijn platenmaatschappij het tijd vond voor de cd-opname van Chopin’s Tweede pianoconcert, samen met de vier Scherzi. Die kwam in 2021 uit als vervolg op de cd uit 2016 met het Eerste ­pianoconcert. En dat stuk had inmiddels zijn hernieuwde belangstelling. ‘Ik merkte dat ik het anders speelde dan in de tijd van het Chopin Concours. Ik was daar absoluut niet bewust op uit: het leek alsof mijn eigen muzikale blik veranderd was, ik zag nieuwe details, en dat verraste mij.’ 

Hij vindt het lastig om het verschil onder woorden te brengen: ‘Ik denk dat ik het acht jaar geleden cleaner speelde, het klonk iets neutraler. Mijn recente uitvoeringen zijn dramatischer, misschien ook dieper van kleur.’ Persoonlijker? ‘Ja misschien wel, dat vond ik ook zo interessant: na een periode van jaren kun je meer van een afstand naar jezelf in het verleden kijken, je ziet ineens het plaatje omdat je bent gegroeid door alle opgedane ervaringen, dat geldt ook voor de interpretatie van muziek.’

Terugkijkend zie je hoe Cho zijn horizon gestaag heeft verbreed. Hij was achttien jaar oud toen hij in 2012 naar Parijs verhuisde vanuit zijn geboortestad Seoul. Daar was hij vooral in het klassieke en romantische pianorepertoire opgeleid door Soo-Jung Shin, een voormalige leerling van de grote Amerikaanse pianist en pedagoog Leon Fleisher. In Parijs vervolgde Cho zijn studie bij Michel Béroff, die hem liet kennismaken met twintigste-eeuws ­repertoire, zoals de pianoconcerten van Ravel en Prokofjev. En onlangs wierp hij zich ook op een eigentijds pianoconcert. ‘In maart van het afgelopen jaar gaf ik mijn eerste ­wereldpremiè­re, van een nieuw pianoconcert van Thierry Escaich. Dat was een geweldige belevenis, onder meer omdat ik de componist alles kon vragen wat ik maar wilde. Hij was heel vriendelijk en maakte mij al zijn intenties duidelijk, dat inspireerde mij enorm. Sinds die uitwisseling met een levende componist ben ik er meer dan ooit van doordrongen dat muzieknoten fungeren als middel om de emoties en gevoelens van de componist uit te kunnen drukken. Aan Chopin kun je natuurlijk niets meer vragen, maar ik streef er nu des te meer naar om de muziek over te brengen in plaats van de noten.’

Soulmate

Cho imponeerde in augustus 2023 ­publiek en pers bij de Londense Proms met een uitvoering van Chopins Eerste pianoconcert, samen met het Philharmonia Orchestra en hun Finse chef-dirigent Santtu-Matias Rouvali. De twee kennen elkaar goed, ze werkten al vaker samen. In het programmaboekje van de Proms noemde Cho de dirigent zelfs zijn ‘muzikale soulmate’. Ook nu bij het Concert­gebouworkest is Rouvali de dirigent, wat de concerten extra spannend maakt, omdat ze een visie zullen overbrengen die ze samen ontwikkelden. Cho beaamt het belang van die goede samenwerking: ‘Chopins piano­concerten zijn vanwege de bescheiden orkestratie lastig voor een dirigent. Die moet met weinig middelen heel sensitief reageren op de timing en ­tempowisselingen van de pianist, alsof je een zanger begeleidt in een opera. Omdat we al vaker samenwerkten zijn we goed op elkaar ingespeeld, door zijn flexibiliteit kan ik vrijer spelen.’