Wat is programmatische muziek?
programmatische muziek
Programmatische muziek is instrumentale muziek geïnspireerd door een verhaal, een schilderij of iets anders 'buitenmuzikaals'.
Wat is programmatische muziek?
Programmatische muziek (ook wel ‘programmamuziek’ genoemd) is instrumentale muziek die geïnspireerd is door een buitenmuzikaal gegeven, zoals een verhaal of een schilderij. Zo’n muziekwerk heeft meestal een titel en/of een ‘programma’: een begeleidende tekst waarin de componist uitlegt wat de inspiratiebron voor zijn compositie was en wat de muziek betekent. Soms wordt er een heel verhaal ‘verteld’, maar soms wil componist alleen de (emotionele) essentie in de muziek vangen.
Waar komt programmatische muziek vandaan?
De programmatische muziek raakte in zwang tijdens de Romantiek, toen componisten steeds meer persoonlijk geïnspireerde muziek schreven. Die inspiratiebron kon een fantasie, een gedicht, een landschap of iets anders buitenmuzikaals zijn. Berlioz’ revolutionaire Symphonie fantastique, met als oorspronkelijke toevoeging ‘Episode uit het leven van een artiest’, was het eerste instrumentale werk met een ‘programma’ – overigens gebaseerd op Berlioz’ verhouding met de Ierse actrice Harriet Smithson.
Wat is programmatische muziek?
Programmatische muziek (ook wel ‘programmamuziek’ genoemd) is instrumentale muziek die geïnspireerd is door een buitenmuzikaal gegeven, zoals een verhaal of een schilderij. Zo’n muziekwerk heeft meestal een titel en/of een ‘programma’: een begeleidende tekst waarin de componist uitlegt wat de inspiratiebron voor zijn compositie was en wat de muziek betekent. Soms wordt er een heel verhaal ‘verteld’, maar soms wil componist alleen de (emotionele) essentie in de muziek vangen.
Waar komt programmatische muziek vandaan?
De programmatische muziek raakte in zwang tijdens de Romantiek, toen componisten steeds meer persoonlijk geïnspireerde muziek schreven. Die inspiratiebron kon een fantasie, een gedicht, een landschap of iets anders buitenmuzikaals zijn. Berlioz’ revolutionaire Symphonie fantastique, met als oorspronkelijke toevoeging ‘Episode uit het leven van een artiest’, was het eerste instrumentale werk met een ‘programma’ – overigens gebaseerd op Berlioz’ verhouding met de Ierse actrice Harriet Smithson.
Liszt en Strauss, de koningen van de programmamuziek
De ontwikkeling van de programmatische muziek werd voortgezet door Franz Liszt, de ‘uitvinder’ van het symfonisch gedicht (een eendelig symfonisch werk, maar meestal wel bestaand uit verschillende verhalende gedeelten). Vanaf het midden van de negentiende eeuw schreef hij wel dertien symfonische gedichten, sommige geïnspireerd door een grote held, zoals Orpheus of Hamlet, maar in Héroïde funèbre verklankte hij bijvoorbeeld zijn teleurstelling over neergeslagen revoluties. Een andere grote naam in dit verband is Richard Strauss. Till Eulenspiegels lustige Streiche en Tod und Verklärung zijn bekende voorbeelden van zijn toongedichten.
Liszt en Strauss, de koningen van de programmamuziek
De ontwikkeling van de programmatische muziek werd voortgezet door Franz Liszt, de ‘uitvinder’ van het symfonisch gedicht (een eendelig symfonisch werk, maar meestal wel bestaand uit verschillende verhalende gedeelten). Vanaf het midden van de negentiende eeuw schreef hij wel dertien symfonische gedichten, sommige geïnspireerd door een grote held, zoals Orpheus of Hamlet, maar in Héroïde funèbre verklankte hij bijvoorbeeld zijn teleurstelling over neergeslagen revoluties. Een andere grote naam in dit verband is Richard Strauss. Till Eulenspiegels lustige Streiche en Tod und Verklärung zijn bekende voorbeelden van zijn toongedichten.