SOUK – Amsterdam Arabic Festival

In de Grote Zaal zal zich een muzikale reis voltrekken langs een van de levensaders van de Arabische wereld: de Nijl, de rivier die symbool staat voor het uitwisselen van ideeën en het samenbrengen van culturen. In een kolkend programma reizen het Nederlands Kamerorkest en dirigent Jochen Neuffer met gastmuzikanten uit Nederland en de Arabische wereld stroomafwaarts. Gids en verteller op dit reisje langs de Nijl is de Nederlands-Egyptische acteur Sabri Saad el Hamus.

Onderweg is er bijvoorbeeld Nubische muziek van Hamza El Din, met als solist de in Jeruzalem opgeleide en in Utrecht woonachtige ud-speler Haytham Safia. Hamza El Din (1929-2006) was een Egyptenaar die na een muziekstudie in Caïro de volksmuziek uit zijn geboortestreek ging verzamelen omdat die dreigde te verdwijnen met de bouw van de Aswandam.

Met de Tunesische zangeres Ghalia Benali en ud-speler Moufadhel Adhoum verdiept het Nederlands Kamerorkest zich in de geheimen van het repertoire van Umm Kulthum (1904-1975), die in het Caïro van de jaren 1930 de gouden eeuw van de Arabische muziek inluidde. Als zij voor de radio live een avondvullend lied zong – wat ze 36 jaar lang iedere maand deed – kwam het maatschappelijke leven tot stilstand, iedereen luisterde naar ‘de moeder van Egypte’. Uit Ethiopië komt Haddis Alemayehu, spilfiguur in de jazz- en popscene van Addis Abeba en de ­bekendste bespeler van de masenqo, een eeuwenoud ­éénsnarig instrument.

Iedereen luisterde naar ‘de moeder van Egypte’

Vaste waarde in SOUK, al sinds de eerste editie in 2005, is Het Nationale Ballet. Remi Wörtmeyer maakte een nieuwe choreografie op Concerto for Strings van Henrik Nordgren (1944-2008) en liet zich inspireren door het moment waarop de Witte en de Blauwe Nijl in Soedan bij elkaar komen om als één brede stroom verder te gaan. Uiteindelijk bereikt de rivier Caïro en klinkt Anne Dudleys compositie Ziggarats of Cinnamon, een ode aan de Egyptische hoofdstad.

Hoofdact van SOUK 2023 is Nawal El Zoghbi, de zangeres uit Libanon die de bijnaam ‘De Gouden Ster’ kreeg. In de jaren 1990 werd ze bekend met revolutionaire videoclips, en met een totale verkoop van meer dan 30 miljoen exemplaren van haar 17 albums is ze een van de bestverkopende Arabische artiesten ooit. Haar hits en nieuw werk klinken in speciale orkestarrangementen van Bob Zimmerman.

Bazaar

In de foyers is er voorafgaand aan het Grote-Zaal-programma en tot middernacht van alles te beleven op het vlak van muziek, poëzie, dans, kunst, eten en drinken. Zo fungeert SOUK als een platform voor Arabische cultuur en refereert het aan de klassieke souk zoals we die kennen van de medina’s in het Midden-Oosten: de markt, de bruisende bazaar waar alle zintuigen worden geprikkeld. Denk bijvoorbeeld aan het Djemaa el Fna-plein in Marrakech, een plek vol bedwelmende geuren, kleuren en geluiden.

Geschiedenis

Op 11 september 2005 presenteerde jongerenvereniging Entrée SOUK, Dutch Moroccan Music Experience. Aan de succesformule van toen – een veelkleurig concert in de Grote Zaal plus een uitgebreide foyerprogrammering, uitlopend in een (dans)feest – is sindsdien steeds vastgehouden. In 2007 schreef Het Parool enthousiast over SOUK 2 Dutch Arabic Music & Dance: ‘Een uitverkocht Concertgebouw geheel in extase op chaabi te zien dansen, wat een onvergetelijk tafereel!’ SOUK 2012 werd niet alleen in Het Concertgebouw gehouden, maar ook in de Rotterdamse Doelen en in het Muziekgebouw Eindhoven. Hoofdgasten van SOUK 2014 waren de Libanese zangeres Carole Samaha en de Marokkaanse hiphopformatie Fnaïre. De lustrumeditie SOUK 2017, met de Marokkaanse zangeres Asma Lmnawar, was ingebed in een zesdaags Turning East Festival.

Grenzeloos

Onder de vele deelnemers aan de foyerprogrammering zijn kunstenaars met roots in de verschillende landen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten; al dan niet in Nederland geboren, vaak al lang hier wonend. Wat ron­dom het Grote-Zaal-concert te zien en te horen is, is in zijn multiculturele invulling een reflectie van de stad Amsterdam.

SOUK is een productie van Stichting Souk en Het Concertgebouw en wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Ammodo, Van den Ende Foundation, Fonds21, VSB Fonds, Stichting Thurkow Fonds en Stichting Zabawas.