Opera vermist (2): een nieuw spoor

Vorige maand schreef ik over mijn pogingen binnen te komen bij het archief van het Palazzo Albrizzi, het privépaleis van de familie Albrizzi (lees de column hier). Ondertussen volg ik een tweede spoor: het archief van het veertiende-eeuwse Palazzo Dandolo. Dat is tegenwoordig beter bekend als Hotel Danieli, een van de tophotels van Venetië. Monteverdi’s Combattimento di Tancredi e Clorinda ging er in 1624 in première. In dat madrigaal werd voor het eerst in de gecomponeerde Europese muziek boosheid uitgedrukt.

Combattimento, officieel een ‘madrigale rappresentativo’, was Monteverdi’s eerste muziektheatrale werk in Venetië. Bovendien kreeg de componist in dit gebouw zijn eerste Venetiaanse opera-opdracht: Proserpina rapita, op een libretto van Giulio Strozzi. Het was Monteverdi’s eerste opera ná Arianna. Daarom bestaat de kans dat Arianna er op enig moment over tafel is gegaan.

De vraag is waar het archief van het Palazzo Dandolo zich bevindt. Op naar het chique hotel. De elegante conciërge van Hotel Danieli veert op als de naam Monteverdi valt. Waar het archief is, weet hij niet. De Romeinse eigenaar van het palazzo is er niet in geïnteresseerd, en het Amerikaanse bedrijf dat het hotel uitbaat evenmin, zo vertelt hij met lichte schroom.

Hij wijst naar een enorm schilderij. Weinigen weten waar het over gaat, verzucht hij. Hier draait het om kamers van duizenden euro’s per nacht. ‘Maar je moet het zoeken niet opgeven!’, maant hij vriendelijk. Hij geeft nog contactgegevens mee van iemand hogerop. Die marketingdirecteur laat via e-mail weten ook geen idee te hebben waar het historisch archief is en noemt dat een groot probleem. Zelf is ze ook op zoek.

De conciërge van het hotel veert op als de naam Monteverdi valt

Op naar het Archivio di Stato, bijna tachtig kilometer aan staatsarchief. Nadat de medewerker me eerst naar het verkeerde Palazzo Dandolo verwijst – een vaak voorkomend misverstand – blijkt ook hier niemand te weten waar het archief is. De behulpzame medewerkers van Fondazione Cini, een ander buitengewoon rijk archief in een klooster op het eiland San Giorgio, hebben ook geen idee.

Maar dan komen, zoals vaker, de geweldige collega’s en alumni van het Deutsches Studienzentrum in Venedig van pas. In de bibliotheek staat een pil genaamd I palazzi veneziani. Storia, architettura, restauri, uitgegeven door de Fondazione Giorgio Cini en geschreven door alumnus Jan-Christoph Rössler. De kennis spat van de pagina’s. Dit is één brok Gründlichkeit.

Ik mail Rössler met de vraag of hij weet waar het archief van het Palazzo Dandolo is. Hij antwoordt met de hoopvolle wedervraag welke periode ik zoek. Beet! Weliswaar is het een versnipperd archief, zegt Rössler, maar hij weet wél de precieze vindplaatsen aan te wijzen – nota bene ín het staatsarchief. Italianen zijn cultureel zó rijk, dat ze letterlijk niet weten wat ze allemaal hebben. Tijd om terug te gaan naar het staatsarchief...